Van 10 tot 12 september 2023 heeft in Berlijn de internationale bijeenkomst “Durf vrede aan” plaatsgevonden. “Religies en culturen in dialoog”. Voor de zevenendertigste keer organiseerde de Gemeenschap van Sant’Egidio deze bijeenkomst. Dat gebeurt elk jaar in een stad in Europa sinds de historische bijeenkomst in Assisi in 1986, toen paus Johannes Paulus II de wereldreligies uitnodigde om samen te bidden voor de vrede. Vanuit Apeldoorn zijn wij hier ook bij aanwezig geweest.
In Berlijn, de stad vol geschiedenis, staat veel verdriet en veel hoop geschreven: de wereldoorlog, totalitarisme, de Shoah, verdeeldheid, de muur. Maar ook de vreedzame revolutie, waardoor die muur viel. Zondag was daar de openingsceremonie waarbij de president van Duitsland, Steinmeier, een krachtig pleidooi hield om Oekraïne te blijven steunen. Andrea Riccardi, de oprichter van de Gemeenschap van Sant’Egidio, zei: “In deze moeilijke situatie is voorzichtigheid, hoewel noodzakelijk, niet langer voldoende, noch zijn realisme of loyaliteit dat: we hebben durf nodig, die ons voorbij de muur van het onmogelijke leidt, waar we zijn gestopt.”
De dagen van ontmoeting en dialoog stonden in het teken van de vrede waar durf voor nodig is in een wereld waarin we alleen over oorlog en wapens spreken. Een van de forums waar ik bij was had de titel: ‘Het Woord van God: kompas voor onze tijd’. Sprekers uit joodse, moslim en christelijke traditie spraken over het de Bijbel als bron van inspiratie. De Tien Geboden als richtingwijzer en het gebed om onze harten te openen en muren af te breken die wij optrekken tegen elkaar. We moeten alleen onze boodschap meer op een verstaanbare wijze, in de taal van deze tijd, verkondigen. Het eenvoudige dubbelgebod van ‘God liefhebben en je naaste als jezelf’ blijft staan als een huis. Aan ons allen de opdracht om dat waar te maken, in het klein, dichtbij. Om onze ogen en ons hart niet sluiten voor het lijden en het onrecht in de wereld. Stoppen met verdeeldheid in ons denken en ons gedrag. Met liefde en de erkenning dat wij allen broeders en zusters van elkaar zijn te bouwen aan een wereld van vrede.
Deze dagen gaven mij veel om over na te denken, om in praktijd te brengen, om uit te dragen.
Het was zeer indrukwekkend om zoveel religieuze leiders samen te zien, vanuit alle tradities, eensgezind elkaar ontmoeten en in gesprek blijven. Op de slotdag hielden alle tradities hun eigen gebed. Moslims in de moskee, joden in de synagoge, Aziaten in een eigen ruimte en alle christenen samen in de kerk. Na dit gebed ontmoeten alle deelnemers elkaar bij de iconische poort in Berlijn. De slotceremonie vondt plaats voor de Brandenburger Tor in de middag, waar een boodschap van paus Franciscus en de oproep tot vrede van de wereldgodsdiensten is voorgelezen. Er zijn ook indrukwekkende getuigenissen geweest over de tijd vlak voor de val van de muur en vanuit landen in oorlog, zoals Oekraïne en Afghanistan. De religieuze wereldleiders tekenden een vredesappel wat door kinderen uit de hele wereld naar de aanwezige politieke leiders is gebracht met indrukwekkende muziek.
Het slot van de vredesappel: ‘Dit vereist de durf van vrede, de moed om met elkaar te gaan praten terwijl er nog oorlog is. Degenen die lijden – zei paus Franciscus een jaar geleden in het Colosseum – ‘hebben het heilige recht om vrede af te smeken in de naam van allen die lijden, en het verdient het om gehoord te worden’. We moeten dringend luisteren naar de verstikte roep om vrede. De dialoog van vandaag, hoewel wapens spreken, verzwakt de rechtvaardigheid niet, maar schept eerder de voorwaarden voor een nieuwe architectuur van veiligheid voor iedereen. Laten we samen uitgaan van de dialoog, die de meest effectieve remedie is voor de verzoening van de volkeren. Vrede is altijd mogelijk!
Kaarsen werden aangestoken, handen geschud en omhelzingen om elkaar vrede te wensen.
Vrede en alle goeds, Ronald Dashorst
Op https://www.santegidio.org/ zijn veel foto’s en teksten te vinden van deze bijzondere bijeenkomst.
