Hoe kunnen we de waarden en deugden van religieuze ordes vruchtbaar maken voor sociale betrokkenheid en persoonlijke groei via een online leerplatform?
De geleidelijke terugtrekking van religieuze ordes en congregaties uit de samenleving is het duidelijkst in Nederland, waar eeuwenoude gemeenschappen nu worden ontbonden. Hun religieus erfgoed is zowel materieel als spiritueel monumentaal. Terwijl hun kloosters en tuinen een nieuwe bestemming krijgen, lopen hun waarden en deugden het risico voorgoed te verdwijnen. Dit project is bedoeld om een prototype van een online leerplatform te ontwikkelen om deze waarden en deugden vruchtbaar te maken via digitale middelen in onderwijsomgevingen.
Het project richt zich op één spirituele traditie op één gebied: die van franciscaner gemeenschappen in Noord-Brabant. Het online leerplatform presenteert materialen, modules en methoden om 1) hun kerninspiraties en ideeën beschikbaar te stellen aan studenten (en anderen) die hun ethische competenties willen verbeteren om te doen wat goed is, en 2) praktijkgerichte wijsheid toepasbaar te maken in verschillende maatschappelijke contexten, bijvoorbeeld persoonlijk leiderschap, zorg en duurzaamheid.
Doelstellingen van het project
Het project heeft tot doel een prototype van een interactieve website te maken rond de spirituele erfenis van Franciscaanse gemeenschappen in Noord-Brabant, waaronder contemplatieve, actieve, landelijke en stedelijke oriëntaties. Hun wijsheid nodigt uit tot een digitale, niet kritiekloze vertaling in de hoofden en harten van hedendaagse individuen, in de zin dat het echte antwoorden biedt op echte vragen, op toegankelijke manieren.
Potentiële impact
In onze (goddeloze) door problemen geplaagde samenleving zijn de beproefde praktische wijsheid van religieuze “virtuositeit”, d.w.z. van het wijden van iemands leven aan het welzijn van anderen, een zorgzame betrokkenheid bij de mensheid en het milieu, inclusie en respect voor diversiteit, en persoonlijke groei en karaktervorming door morele deugden zoals moed, mededogen, nederigheid en integriteit, belangrijker dan ooit.
Een online leerplatform voor studenten van Tilburg University en anderen om karakter op te bouwen door middel van praktische wijsheid, zal hun real-life waarden en deugden 1) beschikbaar maken via modules en materialen met behulp van media zoals teksten, afbeeldingen en films, en 2) toepasbaar maken door middel van trainings- en testmethoden met behulp van kennis van bronnen, deelnemers en groepsuitwisseling. Dit om de persoonlijke en sociale praktijk te ondersteunen, d.w.z. keuzes te maken en actie te ondernemen ten behoeve van kleinere en grotere gemeenschappen, zowel binnen als buiten de universiteit.
Duur
Het Virtual Virtuosity Project loopt vanaf juli 2023 twee jaar.
Multidisciplinair projectteam
- Hoofdaanvrager dr. Mult Krijn Pansters, universitair docent aan de Tilburg School of Catholic Theology, draagt bij vanuit een theologisch, ethisch en spiritueel perspectief. Theologische kennis is nodig om de praktijken, tradities en ideeën in kaart te brengen. Pansters’ expertise op het gebied van religieuze manieren van leven zal het mogelijk maken om ethische patronen en structuren te analyseren.
- Prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld, hoogleraar bij de afdeling Sociologie en tevens verbonden aan Tilburg Center of the Learning Sciences, is historicus die zich gedurende zijn academische carrière uitgebreid heeft beziggehouden met religieuze instellingen en cultuur. Hij was medeoprichter van Signum, de contactgroep voor de geschiedenis van middeleeuwse geestelijke en kerkelijke instellingen in de Lage Landen.
- Dr. Tessa Leesen, universitair docent aan de Tilburg School of Humanities and Digital Sciences en verbonden aan University College Tilburg en Tilburg Center of the Learning Sciences, draagt bij vanuit een onderwijskundig perspectief. Haar onderzoek naar karaktereducatie en naar de “intellectuele, persoonlijke en maatschappelijke leerwinst” van studenten is van vitaal belang voor het project. De methode die zij en haar collega’s gebruiken om de groei en ontwikkeling van studenten in kaart te brengen, namelijk het narratieve interview, past goed binnen dit project.
- Verschillende leden van de religieuze congregaties zullen worden uitgenodigd om deel te nemen. Hun verhalen over strijd en succes zullen cruciaal zijn voor een realistische presentatie van hun virtuositeit. Hun plaatsen van aanbidding en praktijken van wijsheid zullen de inspiraties en ideeën bieden. Als academisch instituut bestudeert het Franciscan Study Center kwesties zoals duurzaamheid vanuit een Franciscaans perspectief. Stichting Verhalis, waarvan Bijsterveld bestuurslid is, verzamelt herinneringen en verhalen.
- Het door studenten gerunde bedrijf Kweek zal het platform co-creëren.
